سندرم گیلن باره یک بیماری خود ایمنی است که در آن اعصاب فرد توسط سیستم دفاع ایمنی بدن خود مورد حمله قرار می گیرند. در نتیجه حمله، عایق عصب (میلین) و حتی گاهی قسمت تحتانی عصب (آکسون) آسیب می بیند و سیگنال ها به تأخیر می افتند و یا تغییر می کنند.
آنتی بادی های حاصل به غلاف میلین و گاهی آکسون حمله می کنند و باعث فلج و ضعف عضلانی و همچنین احساسات عجیب می شوند ، زیرا ممکن است اعصاب حسی پوست تحت تأثیر قرار بگیرند.
به نظر می رسد این سندرم در اثر بیماری های حاد ویروسی یا باکتریایی، مانند عفونت های تنفسی یا گوارشی، که یک تا سه هفته زودتر رخ می دهد، ایجاد می شود. با این حال، سایر موارد مانند بارداری، تب دنگی، روش های جراحی، گزش حشرات و فلج بل نیز نشان داده شده است که باعث سندرم گیلن باره (GBS) می شود.
معمولاً علائم از پاها یا پاها شروع می شود و در طی چند روز یا چند هفته به سمت بدن پیشرفت می کند. این اختلال می تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد و در بدترین موارد نیاز به حمایت از زندگی است. علت دقیق آن ناشناخته است و هیچ درمان شناخته شده ای وجود ندارد.
بیشتر افراد خود به خود بهبود می یابند، اگرچه برخی از آنها معلولیت دائمی خواهند داشت.
این بیماری نادر، از هر 1000000 نفر، بدون توجه به جنسیت و سن، بین دو تا هشت نفر اتفاق می افتد، اگرچه این بیماری در گروه سنی 30 تا 50 سال بیشتر دیده می شود. نام های دیگر سندرم Guillain-Barré عبارتند از: پلی نوریت حاد ایدیوپاتیک، پلی رادیکولونوریت ایدیوپاتیک حاد و فلج صعودی لندری.
علائم سندرم گیلن باره
علائم سندرم گیلن باره شامل موارد زیر است:
- ضعف عضلانی و فلج که بر دو طرف بدن تأثیر می گذارد.
- حرکات تند و ناهماهنگ
- بی حسی
- درد عضلات یا گرفتگی عضلات
- احساسات عجیب و غریب مانند لرزش، وز وز یا ‘خزیدن’ در زیر پوست
- تاری دید
- سرگیجه
- مشکلات تنفسی.
علائم به طور معمول از پاها شروع می شود و به سمت بالا می رود. بعضی اوقات، علائم از بازوها شروع می شود و به سمت پایین پیشرفت می کند. علائم ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشد تا پیشرفت کند. بعد از اینکه علائم ثابت ماند و برای مدت کوتاهی به اوج خود رسید، فرد شروع به بهبود می کند.
بهبودی ممکن است شش ماه تا دو سال یا بیشتر طول بکشد.
اثرات سندرم گیلن باره
علائم سندرم گیلن باره از خفیف تا تهدید کننده زندگی متفاوت است، بسته به اینکه کدام عصب آسیب دیده باشد و تا چه اندازه باشد. اعصاب سیستم عصبی خودمختار می تواند تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به تغییر فشار خون، ضربان قلب، بینایی، عملکرد کلیه و درجه حرارت بدن شود.
عوارض بالقوه کشنده سندرم گیلن باره شامل ذات الریه، ترومبوز ورید عمقی و نارسایی تنفسی است.
علل سندرم گیلن باره
علت دقیق سندرم گیلن باره هنوز نامشخص است. در بیشتر موارد، فرد مبتلا به سندرم گیلن باره نوعی عفونت ویروسی یا باکتریایی را چند روز یا هفته ها قبل از شروع علائم تجربه کرده است. عاملی که معمولاً مشخص می شود، عفونت دستگاه گوارش با کمپیلوباکتر ژژونی است – یکی از مهمترین دلایل مسمومیت غذایی.
برخی از عفونت های ویروسی مرتبط با این سندرم شامل عفونت های تنفسی و گوارشی، تبخال زرد، تب غده ای و هپاتیت ویروسی است. عوامل دیگر ممکن است جراحی یا گزش حشرات باشد.
هرچند ممکن است، سلولهای ایمنی بدن برای حمله و از بین بردن عایق سلولهای عصبی (غلاف میلین) از آنها خواسته می شود. گاهی اوقات، بدن سلول های عصبی (آکسون) نیز هدف قرار می گیرند.
هیچ مدرکی مبنی بر مسری بودن سندرم گیلن-باره وجود ندارد.
تشخیص سندرم گیلن باره
تشخیص سندرم گیلن باره ممکن است دشوار باشد، زیرا علائم ممکن است مبهم و غیرمرتبط به نظر برسند.
تشخیص به تعدادی آزمایش انجام می شود از جمله:
- معاینه جسمی
- آزمایشات قدرت عضلانی
- آزمایشات فعالیت عضلانی
- آزمایشات رفلکس، مانند واکنش تکان دهنده زانو
- آزمایشات سرعت هدایت عصبی
- شیر نخاعی، برای بررسی سطح بالاتر از حد انتظار پروتئین در مایع مغزی نخاعی.
درمان سندرم گیلن باره
پیش بینی پیشرفت اختلال بسیار دشوار است. بیشتر افراد مبتلا به سندرم گیلن باره در بیمارستان بستری می شوند تا هرگونه عارضه ای که بر عملکردهای حیاتی آنها تأثیر می گذارد، به سرعت درمان شود.
هیچ درمانی وجود ندارد، اما گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:
- پلاسمافرز – خون از فرد گرفته می شود. سلولهای ایمنی برداشته شده و سلولهای قرمز باقی مانده به بدن بازگردانده می شوند.
- آزمایش های گاماگلوبولین (IVIG) – کارآیی این نوع درمان را اثبات کرده است. IVIG از طریق تزریق داخل وریدی انجام می شود، معمولاً هر روز به مدت پنج روز. هر تزریق حدود دو ساعت طول می کشد.
چشم انداز طولانی مدت برای سندرم گیلن باره
تخمین ها متفاوت است، اما از هر 10 نفر حدود 9 نفر مبتلا به سندرم گیلن باره زنده می مانند و تقریباً 75 تا 90 درصد به طور کامل بهبود می یابند. حدود 10 تا 15 درصد به دلیل نوعی از کارافتادگی دائمی دچار مشکل می شوند.
به طور کلی، هرچه علائم زودتر کاهش یابد، چشم انداز بهتری دارد. حتی در این صورت، بهبودی کامل از شش ماه تا دو سال یا بیشتر طول می کشد. فیزیوتراپی از آنجا که از انقباضات عضلانی و تغییر شکل های ناشی از آن جلوگیری می کند مهم است.
متخصصان بهداشتی که در توانبخشی فرد نقش دارند ممکن است شامل متخصصان مغز و اعصاب، فیزیوتراپیست ها، کاردرمانگران، مددکاران اجتماعی و روانشناسان باشند.
