پدیدار شدن اولین موی سفید مانند برجای‌ماندن اولین خط لبخند، یادآور گذر عمر است. موی سفید به‌طورکلی در زنان و مردان در سنین بین ۳۴ تا ۴۴ سالگی ظاهر می‌شود. اما در مواردی سفیدی زودرس مو در افراد زیر ۲۰ سال نیز دیده می‌شود که عمدتاً ارثی است.
اگر در خانواده‌تان موی سفید ارثی نیست، ممکن است علت سفیدی موهایتان سوال‌برانگیز باشد. حتماً در جست‌وجوی راهی برای درمان سفیدی مو هستید یا می‌خواهید دست‌کم جلوی پیشرفت آن را بگیرید. اول از همه باید بدانید موی سر چرا و چگونه سفید می‌شود.
فولیکول مو حاوی سلول‌های رنگدانه است که با تولید ملانین، به موهای شما رنگ می‌دهد. هنگامی که بدن تولید ملانین را متوقف می‌کند، موها خاکستری، نقره‌ای یا سفید می‌شوند. اما دقت کنید که رنگ موهای فعلی شما تغییر نمی‌کند. عمر هر تار مو یک تا سه سال است. سپس می‌ریزد و موی جدید رشد می‌کند. با افزایش سن، به احتمال زیاد موهای جدید شما به‌رنگ سفید ظاهر می‌شود. اما چه عواملی باعث سفیدی موی سر می‌شوند؟
علت سفیدی موی سر چیست؟
۱- کمبود ویتامین
هرگونه کمبود ویتامین (B6,B12,D, E و بیوتین) باعث سفیدی زودرس مو می‌شود.
۲- عواملی ژنتیکی
علت سفیدی ناگهانی مو تا حد زیادی به ژنتیک فرد بستگی دارد. نژاد و قومیت نیز از عوامل تاثیرگذار هستند. سفید شدی مو در سفیدپوستان ممکن است از ۲۰ سالگی شروع شود. در حالیکه در افراد آسیایی از ۲۵ سالگی و در افراد آفریقایی-آمریکایی تبار در ۳۰ سالگی شروع می‌شود.
۳- استرس اکسیداتیو (oxidative stress)
باوجود اینکه در اصل علت سفیدی مو ارثی است، استرس اکسیداتیو در بدن نقش مهمی دارد. زیرا باعث تسریع فرآیند سفید شدن مو می‌شود. هنگامی که آنتی اکسیدان کافی برای خنثی کردن اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد در بدن موجود نباشد، استرس اکسیداتیو باعث عدم تعادل می‌شود.
رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و باعث پیری و بیماری می‌شوند. استرس اکسیداتیو بیش از حد، منجر به پیشرفت بیماری هایی از جمله ویتیلیگوی رنگدانه پوست می‌شود. مرگ سلول‌های ملانین یا آسیب عملکرد سلولی در بیماری ویتلیگو، می‌تواند علت سفیدی مو باشد.
۴- برخی شرایط خاص پزشکی
ممکن است، برخی بیماری‌های خود ایمنی، علت سفیدی ناگهانی مو باشند. تحقیقات ارتباط بین ناهنجاری‌های مو و اختلال عملکرد تیروئید را نشان می‌دهد. مو در مبتلایان به آلوپسی آره‌آتا (alopecia areata) که یک بیماری پوستی خود ایمنی است، به‌علت کمبود ملانین، سفید می‌شود.
۵- عوامل استرس‌زای زندگی
اهمیت استرس در تضعیف سیستم ایمنی بدن را نباید دست‌کم گرفت. هنگام تحت فشار قرار گرفتن بدن، احتمال تخلیه سلول‌های مسئول رنگ مو وجود دارد. استرس و اضطراب مداوم باعث می‌شود، پیرتر از آنچه هستید به‌نظر برسید. برای کاهش استرس و اضطراب توصیه می شود از عرق گل گاوزبان و عرق سنبل الطیب استفاده کنید.
۶- سیگار کشیدن
احتمال سفید شدن موی سر، پیش از سی سالگی در افراد سیگاری پنجاه درصد بیش از افراد غیرسیگاری است. مردان سیگاری بیش از زنان سیگاری مستعد سفیدی زودرس مو هستند. مطالعات نشان داده که سیگار کشیدن علت سفیدی مو در مردان جوان آمریکایی است.
۷- رنگ موهای شیمیایی و محصولات مراقبت از مو
رنگ موهای شیمیایی و محصولات مو (حتی شامپوها) در سفید شدن مو نقش دارند. بسیاری از این محصولات حاوی مواد مضر هستند که تولید ملانین را کاهش می‌دهد. پراکسید هیدروژن که در بسیاری از رنگ موها وجود دارد، یکی از این مواد سمی است. استفاده بیش از حد از محصولات مراقبت از مو یکی از دلایل سفیدی موست.
علت سفیدی مو در نوجوانی
نوجوانی همیشه یادآور شادابی، بی‌خیالی و شور زندگی است. شاید در زندگی خود معدود افرادی را دیده باشید که در نوجوانی موهای سفید دارند. دو عامل اصلی سفیدی مو در نوجوانی، بیماری و ژنتیک است. میزان بروز عامل دوم بیشتر است.
موهای شما حاوی نوعی «ساعت ملانوژنتیک» هستند که به‌طور ژنتیکی توانایی کاهش یا متوقف کردن کامل تولید ملانین مو را دارد. وقتی فعالیت ملانین کم باشد، به این معنی است که فولیکول‌های مو رنگدانه ندارند، که این موضوع باعث سفیدی مو می‌شود.
به طور معمول این اتفاق تا سی سالگی نمی‌افتد. اما گاهی کاهش تولید ملانین و سفیدی مو از همان سال‌های نوجوانی آغاز می‌شود. و علت آن هیچ چیز دیگری به‌جز برنامه‌ریزی ژن‌های شما نیست.
درمان سفیدی مو چیست؟
سفیدی مو یک بیماری نیست که نیازی به درمان داشته باشد. بلکه سیر طبیعی بدن شماست یا در بدترین حالت نشانه‌های یک بیماری است. اما برای کند کردن روند سفیدی مو و مراقبت از سلامتی موی خود و جلوگیری از سفیدی زودرس موی سر حتماً باید موارد زیر را رعایت کنید:
۱- ویتامین فراموش نشود
همانطور که گفتیم کمبود ویتامین‌های مختلف در رژیم غذایی، می‌تواند یکی از علل سفیدی مو باشد. یک مطالعه نشان داده در نوجوانانی که دچار سفیدی مو می‌شوند، سطح ویتامین D پایین است. همچنین کمبود ویتامین B12 یکی از دلایل سفیدی موست با قرارد دادن عرق خارمریم و سبوس برنج قهوه ای در رژیم غذایی خود کمبود ویتامین B را جبران کنید.
۲- از عوامل استرس‌زا دوری کنید
استرس، دشمن جوانی است. اگر از آن دسته افرادی هستید که خود را در مسئولیت‌های سنگین غرق می‌کنید، باید از عواقب آن آگاه باشید. پزشکان معتقدند که استرس مزمن منجر به التهاب می‌شود. این التهاب ممکن است سلول‌های تولیدکننده ملانین در پوست سر را خاموش کند. درنهایت چرخه رشد مو کوتاه شده و منجر به سفید شدن ناگهانی موی سر می‌شود. نوشیدنی های طبیعی آرامبخش مانند عرق بادرنجبویه تا حد زیادی در کاهش استرس موثر است.
۳- سیگار نکشید
این مورد نه تنها برای سلامت مو بلکه برای سلامت عمومیتان نیز ضروری است. تحقیقات گسترده، نشان می‌دهد سیگار کشیدن با سفید شدن موهای زودرس در افراد از هر گروه سنی ارتباط دارد. حتی افرادی که از نظر ژنتیکی در معرض سفیدی مو نیستند نیز، ممکن است در نوجوانی ناگهان موهایشان سفید شود.
۴- چکاپ سالیانه را پشت گوش نیندازید
برخی از بیماری ها مانند اختلالات خود ایمنی و تیروئید علت سفیدی مو هستند. بنابراین مهم است که مرتباً با پزشک خود مراجعه کنید. اگر هرگونه نگرانی در مورد سلامتی یا زیبایی دارید، حتما پزشک خود را در جریان بگذارید. پشت گوش انداختن، خود باعث استرس می‌شود که به‌طور مضاعف سلامت و شادابی موی شما را تهدید می‌کند. بنابراین با یک معاینه ساده خیال خود را راحت کنید.
آیا راهی برای رفع دائمی سفیدی مو وجود دارد؟
مطالعات علمی اخیر از منابع مختلف، روند سفیدی مو را مشخص کرده است. این تحقیقات نوید جلوگیری از سفیدی مو در آینده نزدیک را می‌دهند. آزمایشی که به‌تازگی روی بیش از ۶۰۰۰ بیمار انجام شده، نشان می‌دهد زمان ظهور موی سفید توسط یک ژن کنترل می شود. شناخت ژن IRF4 و دستکاری آن، زمینه تاخیر بروز یا خاموش کردن آن را فراهم می‌کند.
عوامل محیطی، آلودگی هوا، تغذیه نامناسب، قرار گرفتن در معرض آفتاب برای مدت طولانی منجر به تولید رادیکال‌های آزاد آسیب‌رسان به تولید رنگدانه می‌شوند. محققان می‌گویند، مصرف مواد حاوی آنتی اکسیدان، از موها در برابر این آسیب‌ها محافظت می‌کند.
برندهای مشهور تولیدکننده لوازم آرایشی و بهداشتی، درصدد تولید محصولی برای کاهش این آسیب به فولیکول‌های مو هستند. اما شرط جلوگیری از سفیدی مو، مصرف این محصول ده سال قبل از رسیدن به سن سفیدی موها می‌باشد.
میزان اثربخشی هر کدام از این روش‌ها به ژنتیک و محیط زندگی شما بستگی دارد. فراموش نکنید عوامل غیرقابل کنترل بسیاری وجود دارد. اگر سفیدی مو در ژن‌های شما برنامه‌ریزی شده باشد، به‌احتمال بسیار با سبک زندگی سالم و پرهیز از فشارهای روانی و استرس تا حدی می‌توانید آن را به تاخیر بیندازید.
