هیپرتانسیون یا افزایش فشار خون، چیست؟
” افزایش فشار خون در رگها “را اصطلاحا “هیپرتانسيون” می‌نامند که یکی از شایع ترین عارضه های مزمن است. علائم این عارضه به ندرت قابل مشاهده است اما بدون شک، در طولانی مدت می‌تواند بیماری‌زا باشد. هیپرتانسيون (افزایش فشارخون اکثرأ باعث سکته مغزی و کاهش فعالیت قلب (پمپاژ خون و در نتیجه، سکته‌قلبی و اختلال گردش‌خون در پاها می‌شود. علاوه‌بر این، در اثر افزایش فشارخون، به کلیه ها نیز آسیب می رسد. تحقیقات نشان داده که درمان هیپرتانسیون این خطرات را به‌وضوح کاهش می دهد.
در ادامه به رابطه فشار خون با بعضی از اعضای بدن خواهیم پرداخت.
در صورتی بیمار می‌تواند افزایش فشار خون خود را با موفقیت درمان نماید و از بروز عوارض نامطلوب پیشگیری کند که به خوبی آموزش دیده باشد، از اطلاعات صحیح برخوردار شود و نیز یاد گرفته باشد که چگونه فشار خون خود را کنترل کند و داروهای پایین آورنده فشار خون را به طور منظم مصرف نماید.
آموزش؛ پیش نیاز درمان هیپرتانسيون (افزایش فشار خون)
مغز و فشار خون
تحقیقات نشان داده است که افزایش فشارخون (هیپرتانسیون)، چه در زنان و چه در مردان و نیز در تمام گروه‌های سنی، شایع‌ترین علت سکته مغزی است حتی زمانی که فقط فشار سیستول (حد بالای فشار خون) افزایش یابد، شرایط برای بروز یک سکته مغزی فراهم است. هر چه فشارخون بیشتر باشد خطر ابتلا به سکته مغزی نیز افزایش می یابد. با کنترل صحیح فشارخون می توان از بروز سکته مغزی پیشگیری نمود
انواع سکته مغزی
- گرفتگی عروق و در نتیجه، نرسیدن‌خون و اکسیژن به قسمت های مغز که سرانجام آن، سکته مغزی است.
- وجود تغییرات در عروق کوچک که باعث خونریزی در نواحی خاصی از مغز یا زیر پوست مغز و در نتیجه، سکته مغزی می‌شود
قلب و فشار خون
پدیده هيپرتانسيون، اختلالاتی در ماهیچه های قلب و عروق کرونر رگ‌های تغذیه‌کننده قلب) به وجود می‌آورد. این پدیده باعث می‌شود عمله بطن چپ قلب که خون را با فشار وارد عروق می‌نماید، بزرگ شود همزمان به دلیل اختلال عروق دور قلب، اکسیژن کافی به عضلات قلب می‌رسد.
و این عضلات دچار ضعف شدید می‌گردند که به آن “نارسایی قلبی” گفته می‌شود. هیپرتانسیون، شایع‌ترین علت نارسایی قلبی است. بیماری‌های عروق کرونر، خود را به صورت درد ناگهانی و مداوم در قسمت قفسه سینه و دست چپ نشان می دهند اما ممکن است این درد به سمت دست راست هم کشیده شود (آنژین صدری).
به این ترتیب، هنگام فعالیت جسمی دچار کمبود اکسیژن می شویم. به علت اختلال گردش خون در عروق کرونر، ممکن است سکته قلبی روی دهد.
غیر از هیپرتانسیون، مصرف دخانیات و افزایش چربی‌های خون نیز خطر سکته قلبی را افزایش می دهند. درمان صحیح فشار خون، پیش نیاز جلوگیری از عوارض ذکر شده است.
کلیه و فشار خون
درمان نادرست فشارخون سبب بروز سه نوع اختلال در کلیه‌ها می‌شود:
١- کلفتی عروق کوچک کلیه‌ها
در این پدیده، برای حفظ مقاومت در مقابل افزایش فشارخون، ماهیچه دیواره عروق، تقویت شده و دیواره رگها نیز کلفت‌تر می‌شوند.
۲- نفرواسکلروز خوش‌خیم (نفرو= کلیه، اسکلروز سخت شدگی)
در این نوع اختلال کلیه، به دلیل افزایش فشارخون، دیواره سخت شده، رگ بیش از اندازه، باز گردیده و اجزای خون به دیواره رگها حمله‌ور می شوند.
٣- نفرواسکلروز شدید
در این نوع اختلال، دیواره عروق کوچک به صورتی از بین می‌روند که دیواره میانی و دیواره ماهیچه، هردو صدمه می‌بینند. به این ترتیب، فعالیت عادی کلیه‌ها محدود می‌شود و ممکن است این پدیده به نارسایی کامل کلیه‌ها منجر گردد. در کشور آلمان، درمان نادرست فشار خون، شایع‌ترین علت نارسایی کلیه ها می باشد.با کنترل قند خون در حد طبیعی می توان از این عارضه جلوگیری نمود
اختلالات گردش خون
هیپرتانسيون (افزایش فشارخون) یک عامل خطر بروز اختلال در گردش خون پاها و یا به طور کلی گرفتگی عروق محیطی است.
اگر رگ‌های نزدیک آئورت (که یک رگ اصلی است دچار اختلال گردش‌خون شوند ممکن است هنگام راه‌رفتن، دردهایی در ناحیه شکم بروز نماید. اگر گردش خون در عروق ران و یا ناحیه زانو دچار اختلال گردد، ممکن است به دلیل درد در ماهیچه پشت‌پا، راه‌رفتن، پی در پی قطع و وصل شود و بیماری ویترین ” به وجود می آید.
هنگام بروز این عارضه، بیمار به دلیل درد پا، پی در پی متوقف می شود و مثلا به تماشای اجباری ویترین فروشگاه ها می پردازد. به همین دلیل به این پدیده اصطلاحات بیماری ویترین گفته می شود
در صورت اختلال گردش‌خون در عروق کوچک پا، انگشتان‌پا نیز دچار اختلال شده و احساس سردی در پاها به وجود می‌آید و ممکن است انگشتان پا دچار زخم شوند. با درمان صحیح هیپرتانسیون می توان از اختلالات گردش‌خون جلوگیری نمود.
چشم و فشار خون
نور از میان عدسی چشم عبور می‌کند و به زجاجیه می رسد. نور بر روی پرده شبکیه یا رتین متمرکز می شود و در آن جاست که ما نور و یا شیء را به شکل تصاویر واضح، می‌بینیم.واضح‌ترین نقطه دید،”لکه زرد” نامیده می‌شود. عصب چشم، اطلاعات تصویر دیده شده را به مغز هدایت می‌کند.
چشم پزشک می‌تواند با معاینه چشم، ته چشم را با افتالموسکوپ ببیند. در تصویر صفحه بعد(قسمت پایین) ته چشم طبیعی را ملاحظه می‌کنید. افزایش فشار خون باعث گشاد شدن عروق می‌شود و ممکن است رسوباتی در شبکیه به وجود آید که به اختلال در عصب چشم منجر گردد.
این اختلال سبب بروز تورمی می‌شود که به آن “ورم ماکولا” می‌گویند. با درمان صحیح فشار خون می‌توان از این عوارض جلوگیری نمود.
درمان فشارخون و پیشگیری ازبیماری ها
وقتی افزایش فشارخون شما صحیح درمان شود، از بروز موارد زیر پیشگیری می‌گردد.
سکته مغزی، نارسایی و سکته قلبی، نارسایی کلیوی و اختلالات گردش خون در پاها.
در هر بار مراجعه به پزشک، وی باید فشارخون شما را کنترل نماید. تقریبا سالی یک بار لازم است به پزشک مراجعه کنید و بگذارید کنترل سالانه شما (معاینات سالانه سلامتی) انجام شود. طی این معاینات است که متوجه وجود برخی بیماری ها می توان شد از جمله دیابت و اختلالات چربی ها،
کنترل منظم فشار خون (کنترل شخصی) بهترین پایه درمان موفقیت آمیز افزایش فشار خون است
