چکیده
سیستم ایمنی بدن با مبارزه با عوامل بیماری زا از قبیل ویروس و باکتری از بدن محافظت می کند. سیستم ایمنی جهت بقا و زنده ماندن بشر ضروری است. سیستم ایمنی با احاطه کردن سلول ها، بافت ها، پروتئین ها و اندام ها از بدن محافظت می کند. رایج ترین اختلالات سیستم ایمنی بدن نقص ایمنی، بیش فعالی سیستم ایمنی و بیماری های خود ایمنی است.
سیستم ایمنی بدن با مبارزه با عوامل بیماری زا از قبیل ویروس و باکتری از بدن محافظت می کند. سیستم ایمنی جهت بقا و زنده ماندن بشر ضروری است. سیستم ایمنی با احاطه کردن سلول ها، بافت ها، پروتئین ها و اندام ها از بدن محافظت می کند. از رایج ترین اختلالات سیستم ایمنی بدن می توان به نقص ایمنی، بیش فعالی سیستم ایمنی و بیماری های خود ایمنی اشاره کرد.
ساختار کلی سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن از اجزا مختلف از قبیل غدد لنفاوی، طحال، لنفوسیت ها، مغز استخوان، تیموس و گلبول های سفید خون تشکیل شده است.
غدد لنفاوی
این غدد بخشی از سیستم لنفاوی هستند که ساختار کوچک و لوبیا شکلی دارند. نقش غدد لنفاوی مبارزه با عفونت و عوامل بیماری زا است. زمانیکه بدن با عفونت مبارزه می کند گره های لنفاوی بزرگ می شوند. گره های لنفاوی بزرگ شده سبب ایجاد درد در مناطق مختلف بدن خواهد شد.
طحال
بزرگترین بخش سیستم ایمنی بدن طحال است. طحال سبب کنترل گلبول های قرمز و مقدار خون ذخیره شده بدن می شود. طحال از بدن در برابر عوامل عفونت زا محافظت می کند. همچنین طحال در تولید گلبول های سفید خون موثر است. طحال سبب دفع سلول های خونی قدیمی و آسیب دیده می شود.
مغز استخوان
این بخش از سیستم ایمنی بدن به عنوان بافت زرد در مرکز استخوان قرار دارد. این بخش از سیستم ایمنی در تولید گلبول های سفید خون موثر است.
لنفوسیت ها
این بخش از سیستم ایمنی گلبول های سفید کوچک در بدن می باشند که از بدن در برابر بیماری ها محافظت می کنند.
تیموس
این بخش از سیستم ایمنی در بالای قفسه سینه واقع شده است. تیموس در تولید، بلوغ و تشخیص سلول های ایمنی بسیار اهمیت دارد. تیموس در نوزادان بزرگ است. با افزایش سن شروع به کوچک شدن می کند.
گلبول های سفید خون
این بخش از سیستم ایمنی در رگ های خونی و عروق لنفاوی در گردش هستند. گلبول های سفید خون موقع شناسایی عوامل بیماری زا شروع به تکثیر شدن می کنند.
علائم ضعف سیستم ایمنی بدن
اگر سیستم ایمنی بدن به درستی کار نکند سبب بروز اختلالاتی در سیستم ایمنی می شود. در صورتیکه فرد به صورت مادرزادی سیستم ایمنی ضعیف داشته باشد دچار نقص سیستم ایمنی اولیه شده است. اما اگر فرد در اثر مبتلا شدن به یک بیماری خاص سیستم ایمنی آن ضعیف شود دچار نقص ایمنی اکتسابی شده است.
چنانچه سیستم ایمنی بدن فرد بسیار فعال و بیش فعال باشد دچار یکسری علائم و واکنش های آلرژیک خواهد شد. اگر سیستم ایمنی به قسمت های مختلف بدن حمله کند سبب ایجاد بیماری خود ایمنی می شود. عوامل مختلفی می توانند سبب بروز اختلال در سیستم ایمنی شوند.
برای مثال استرس طولانی مدت سبب تضعیف سیستم ایمنی می شود، زیرا استرس لنفوسیت های بدن و گلبول های سفید خون را کاهش می دهد. چنانچه سطح لنفوسیت های خون کاهش پیدا کند فرد بیشتر در معرض ویروس هایی از قبیل سرماخوردگی قرار می گیرد.
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر از سایر افراد سرما می خورند. افرادی که مدام دچار سرماخوردگی می شوند و یا مدت زمان بهبودی آنها طولانی است حتما سیستم ایمنی ضعیفی دارند. یکی دیگر از علایم تضعیف سیستم ایمنی بدن مشکلات گوارشی زیاد است.
علائمی از قبیل اسهال، نفخ یا یبوست نشانه تضعیف سیستم ایمنی است. بهتر است بدانید که 70 درصد سیستم ایمنی در دستگاه گوارش قرار دارد. باکتری ها و میکروارگانیسم های مفید در روده وجود دارند که از بدن در برابر عفونت محافظت می کنند.
چنانچه تعداد باکتری های مفید روده کاهش پیدا کند فرد در معرض ویروس و التهاب مزمن قرار خواهد گرفت. افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند زخم های آن ها دیرتر بهبود پیدا می کنند. بدن مواقع سوختگی و یا بریدگی خون غنی از مواد مغذی را به محل آسیب دیده ارسال می کند.
بنابراین در صورت سیستم ایمنی ضعیف بهبود زخم ها طولانی تر می شوند. افرادی که دچار عفونت های مکرر می شوند سیستم ایمنی ضعیفی دارند. برای مثال افرادی که در یک سال بیشتر از چهار بار دچار عفونت می شوند. افرادی که در طی یکسال دو بار به ذات الریه مبتلا شوند.
همچنین افرادی که در طول سال بیش از دو دوره آنتی بیوتیک مصرف می کنند. این علائم نشان دهنده نقص ایمنی بدن است. افرادی که مدام احساس خستگی می کنند در عین حال خواب کافی دارند به ضعف سیستم ایمنی بدن مبتلا شده اند. دلیل خستگی بدن این است که سیستم ایمنی برای ذخیره انرژی بدن جهت مقابله با میکروب ها تلاش زیادی می کند.
چنانچه با علائمی که در بالا ذکر شد مواجه شدید باید به سیستم ایمنی خود بیشتر توجه کنید. با تغییر در شیوه زندگی می توانید در تقویت سیستم ایمنی بدن خود تلاش کنید. از راه های تقویت سیستم ایمنی می توان به رژیم متعادل، ورزش، خواب کافی، شستن دست ها، نکشیدن سیگار، کاهش استرس و حفظ وزن سالم اشاره کرد.
داشتن رژیم غذایی حاوی میوه و سبزیجات سرشار از ویتامین c برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مفید هستند. توصیه می شود از توت فرنگی، پرتغال، کلم بروکلی، عرق کاسنی، فلفل قرمز و فلفل سبز استفاده کنید. همچنین مصرف سبزیجاتی که حاوی ویتامین A هستند سبب تقویت بدن در مقابله با عفونت ها می شود.
میوه و سبزیجات حاوی بتاکاروتن یا ویتامین A شامل زردآلو، انبه، اسفناج، فلفل قرمز و هویج می باشند. یکی دیگر از نکات مهم تقویت سیستم ایمنی مصرف روی است. همچنین مصرف روی سبب بهبود زخم می شود. جهت دریافت روی می توانید گوشت، تخمه کدو، تخمه آفتاب گردان، پنیر، نان و غلات غنی شده را در رژیم غذایی خود جای دهید.
از آنجاییکه چاقی سبب کاهش تعداد باکتری های مفید روده می شود بهتر است در حفظ وزن سالم و متعادل خود کوشا باشد. زیرا کاهش باکتری های مفید سبب افزایش التهاب بدن و تضعیف سیستم ایمنی می شود. با ورزش منظم می توانید وزن متعادلی داشته باشید.
از آنجاییکه سیستم ایمنی در سلامتی بدن بسیار موثر است در تقویت عملکرد آن بکوشید. با تغییر سبک زندگی و ترک عادت های غلط سیستم ایمنی بدنمان را تقویت کنیم برای مثال عرقیات گیاهی طبیعی بهترین جایگزین نوشیدنی های صنعتی، نوشابه های گازدار و انرژی زا هستند. به یاد داشته باشید در صورت مشاهده علائم تضعیف سیستم ایمنی بدن با پزشک معالج مشورت کنید.
