.علت گرفتگی پا در شب چیست؟ تصور کنید که دراز کشیده اید و قسمت ساق پا شما گرفته، درد به حدی شدید است که شما را وادار به جیغ زدن می کند. رها نمی شود و لمس عضله شما سخت است.زمانی که پای خود را حرکت می دهید، احساس می کنید فلج شده اید.
این همان گرفتگی پا است که افراد زیادی به آن مبتلا هستند. این نوع بیماری چون معمولا در شب صورت می گیرد و یا بیشتر باعث بیقراری شخص می شود گرفتگی پا در شب معروف است. طبق تحقیقات انجام شده، گرفتگی شبانه پا تا 60 درصد بزرگسالان را تحت تأثیر قرار می دهد. گاهی اوقات به عنوان اسپاسم عضلانی شناخته می شود. گرفتگی عضلات پا هنگامی رخ می دهد که یک یا چند عضله در پا به طور غیر ارادی سفت شوند.
گرفتگی پا اغلب بر روی عضله گاستروکنمیوس (عضله ساق پا) تأثیر می گذارد که در پشت هر پا از مچ تا زانو قرار دارد. البته گاهی در بعضی افراد عضلات جلوی و پشت ران درگیر می شود. این حالت ممکن است در بیداری و یا خواب برای شما رخ دهد و شاید تا یک روز بعد احساس درد داشته باشید. گرفتگی عضلات پا در هنگام خواب بیشتر در خانم ها و افراد مسن دیده می شود و تکرار بیش از حد آن خواب فرد را مختل می کند.
عوامل گرفتگی پا
علت گرفتگی پا در خواب دقیق مشخص نیست. عوامل شناخته شده ای وجود دارد که باعث تشدید این عارضه می شود. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می کنیم.
کم تحرکی
عضلات پا جهت عملکرد صحیح، باید به طور منظم کشیده شود. نشستن به مدت طولانی می تواند آنها را در معرض گرفتگی قرار دهد. حتما بعد ازنشستن زیاد حتی در همان حالت نشسته عضلات خود را نرمش دهید و یا چند قدم پیاده روی کنید.
فشار به عضله
ورزش های سنگین، غیر اصولی و بیش از اندازه باعث کشیدگی و گرفتگی عضله ها می شود. قبل از انجام ورزش حتما با تمرین های اصولی بدن خود را گرم کنید. ورزش مناسب هر شخص براساس سیستم بدنی اش متفاوت است. برای بهره مندی بیشتر از ورزش، بهتر است تمرین ها را تحت نظر یک مربی انجام داد.
نشستن نامناسب.
نشستن در مدت طولانی به صورت پاهای ضربدری، باعث کوتاه شدن عضلات ساق پا شده و می تواند منجر به گرفتگی پا شود.
ایستادن طولانی مدت
تحقیقات نشان می دهد افرادی که مدت زمان طولانی در محل کار خود می ایستند، گرفتگی شبانه پا را تجربه می کنند.
فعالیت عصبی غیرطبیعی
طبق مطالعات الکترومیوگرافی، گرفتگی عضلات پا با افزایش و شلیک غیرعادی عصب همراه است. این مشکل بیشتر در بیمارانی که از نظر عصبی(عضلانی- روانی) دارای اختلال هستند مانند MS به وجود می آید.
کوتاه شدن تاندون ها
تاندون ها که عضلات و استخوان ها را به هم متصل می کنند، با گذشت زمان به طور طبیعی کوتاه می شوند. این می تواند منجر به گرفتگی عضلات شود.
کمبودالکترولیت
الکترولیت ها همان مواد معدنی مورد نیاز بدن مانند:کلسیم،منیزیم، فسفات،کلرید،پتاسیم وسدیم است که درخون،مایعات و ادرار انسان وجود دارند. این مواد از طریق مواد غذایی و نوشیدنی ها به بدن شما منتقل می شود. کمبود هر کدام از آنها باعث مشکلاتی مانند گرفتگی پا می شود.
گرفتگی پا در شب و بیماری ها
گرفتگی پا در شب کمتر مربوط به بیماری حاد می شود ولی عواملی مانند موارد زیر می تواند عامل گرفتگی پا به صورت مکرر شود در این مواقع باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.
- بارداری
- صافی کف پا
- تنگی ستون فقرات
- بیماری های کبد و کلیه
- بیماری پارکینسون، ms
- بیماری های قلبی عروقی
- اختلالات متابولیکی، مانند دیابت
- داروهایی مانند استاتین و دیورتیک ها
- اختلالات اسکلتی عضلانی، مانند آرتروز
- اختلالات عصبی، مانند بیماری نورون حرکتی یا نوروپاتی محیطی
و…
درمان گرفتگی پا در شب
گرچه گرفتگی پا در شب می تواند به شدت دردناک باشد، اما به طور معمول جدی نیست. بیشتر افرادی که آن را تجربه می کنند نیازی به درمان پزشکی ندارند. ولی چون گاهی در عملکرد روزانه یا خواب شبانه اختلال ایجاد می کند بسیاری از افراد دنبال راهکاری برای بهبود آن هستند.
برای رفع گرفتگی انجام موارد زیر می تواند در بهبود آن موثر باشد:
- ماساژ پا: مالش دادن عضلات باعث افزایش جریان خون شده و می تواند در رفع گرفتگی عضله مفید باشد.
- کشیدن پا: اگر گرفتگی عضله در ساق پا است ، پای خود را تا روبه روی صورت صاف کنید به گونه ای که انگشتان پا به سمت شما باشد.
- روی پاشنه پا راه بروید: با این کار عضلات شما فعال شده و به شما جهت رفع گرفتگی کمک می کند.
- گرم کنید: یک حوله گرم، بطری آب گرم یا پد گرمایشی را روی عضله منقبض شده قرار دهید. حمام یا دوش آب گرم نیز می تواند کمک کننده باشد.
- آب ترشی بنوشید: نوشیدن مقدار کمی آب ترشی به علت حالت تخمیری بودن و خواصی که دارد به رفع گرفتگی عضلات ورزشکاران کمک کند.
- قرص گرفتگی عضلات پا: معمولا جهت درمان گرفتگی عضلات پا که وابسته به بیماری خاصی نیست پزشکان قرص هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن تجویز می کنند. (حتما با تجویزپزشک مصرف شود.)
سایرفعالیت ها جهت رفع گرفتگی پا در شب - مایعات بنوشید: مایعات به خصوص آب، عملکرد عضلات بدن را بهبود می بخشد. با توجه به عواملی مانند آب و هوا،سن، مقدار فعالیت و دارویی (درصورت مصرف) مقدار آب مورد نیاز بدن هر شخص فرق می کند.
- پاها را دراز کنید: کشش پا و درازکردن آن باعث شل شدن عضلات می شود. کافی است برای مدتی پای خود را دراز کنید تا جریان خون بهتر عمل کرده و انقباض عضلات برطرف شود.
- دوچرخه برنید: با دوچرخه ثابت حرکت کنید. چند دقیقه رکاب زدن ممکن است باعث شل شدن عضلات پا قبل از خواب شود.
- تغییر موقعیت خواب: از خوابیدن در موقعیت هایی که پاهای شما به سمت پایین است، خودداری کنید. به پشت خوابیدن و قرار دادن بالشت زیر زانو هم می تواند موثر باشد.
- کفش مناسب: کفش نامناسب مشکلات مربوط به اعصاب و عضلات پا و ران ها را تشدید می کند، به خصوص اگر کف پای صاف دارید.برای رفع مشکلات عضلات پا مانند گرفتگی در شب حتما کفش مناسب تهیه نمایید
