چکیده
زخم های سطحی، کوچک و در عین حال خوش خیمی که غالبا در قسمت های نرم درون دهان و لب ها یا بر روی غشاء لثه ایجاد شده و باعث بروز درد شدید در این نواحی می شوند، آفت دهان یا به عبارت دیگر زخم آفتی نامیده می شود. این زخم غالبا وسعتی یک سانتی متری داشته و دارای ظاهری گرد یا بیضی شکل به رنگ سفید یا زرد است.
آفت دهان چیست؟
یکی از قوی ترین عضلات موجود در بدن انسان که به فرد کمک می کند صحبت کند، غذا بخورد و طعم های مختلف را تشخیص دهد، زبان نام دارد. آفت دهان یکی از بزرگ ترین عارضه هایی است که زبان فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه که بروز آن در هر سنی امکان پذیر است، بسیار دردناک و آزار دهنده بوده و به دلایل مختلفی پدید می آید.
حال شاید از خودتان بپرسید که آفت دهان چیست؟ آیا انواع مختلفی دارد؟
زخم های سطحی، کوچک و در عین حال خوش خیمی که غالبا در قسمت های نرم درون دهان و لب ها یا بر روی غشاء لثه ایجاد شده و باعث بروز درد شدید در این نواحی می شوند، آفت دهان یا به عبارت دیگر زخم آفتی نامیده می شود. این زخم غالبا وسعتی یک سانتی متری داشته و دارای ظاهری گرد یا بیضی شکل به رنگ سفید یا زرد است.
لازم به ذکر است که آفت دهانی با تاول های پدید آمده در اثر شدت تب و نیز با زخم هایی که بر اثر سرماخوردگی ایجاد می شوند، تفاوت دارد. این دسته از آفت ها تنها در داخل دهان ظاهر می شوند و از فردی به فرد دیگر سرایت نمی کنند.
آفت دهان را در سه دسته کلی تقسیم بندی می کنند. در ادامه به معرفی هر یک از این دسته ها و بررسی مختصر آن ها خواهیم پرداخت.
انواع آفت دهان
همان گونه که پیش تر اشاره کردیم، آفت های دهانی دارای سه نوع کلی آفت دهانی کوچک یا مینور، آفت دهانی بزرگ یا ماژور و آفت دهانی هرپتی فرم هستند.
1- آفت کوچک
شایع ترین و رایج ترین نوع آفت دهان که ممکن است شما را بارها و بارها به خود درگیر کرده باشد، آفت کوچک و دایره ای شکلی است که پس از گذشت یک الی دو هفته بدون این که اثری از خود بر جای بگذارد، ناپدید می شود.
اگر با چنین مشکلی رو به رو شده باشید، متوجه شده اید که این نوع از آفت های دهانی وسعتی به اندازه نوک مداد داشته و غالبا به صورت گروهی و خوشه ای ظهور می یابند.
آفت دهانی کوچک در هر بار ابتلا باعث ایجاد 4 تا 6 زخم همزمان در داخل گونه ها، روی لب، روی زبان و یا روی لثه شخص می شود.
2- آفت بزرگ
آفت های بزرگ در مقایسه با آفت های کوچک سطح وسیع تری را اشغال نموده و عمق بیشتری دارند. این دسته از آفت های دهانی دارای لبه هایی نامنظم بوده و غالبا تا 6 هفته به طول می انجامند. لازم به یادآوری است که اگر آفت دهان بیش از سه هفته باقی مانده و بهبود نیابد، باید توسط دندانپزشک و یا متخصص معاینه گردد.
آفت های بزرگ معمولا در کناره های لوزه پدید آمده و درد بسیار زجرآوری را برای فرد به همراه می آورند. به ویژه هنگامی که فرد قصد خوردن و یا آشامیدن داشته باشد، غذا با این زخم های سطحی برخورد نموده و این موضوع باعث بروز ناراحتی در شخص مبتلا می گردد.
3- آفت هرپتی فرم
شاید برایتان جالب باشد بدانید که آفت های هرپتی فرم که در گروه های ده تا صدتایی ظاهر می شوند، بسیار کوچک و به اندازه نوک سوزن هستند. این نوع آفت دهانی که غالبا بزرگسالان را به خود درگیر می کنند، لبه هایی نامنظم داشته و پس از گذشت یک الی دو هفته بدون این که زخمی از خود به جای بگذارند، از بین می روند.
علت های آفت دهان
آفت دهان در صورتی که جزئی و ضعیف باشد، در اثر آسیبی که سیستم دفاعی بدن به غشای مخاطی وارد می کند، ایجاد می گردد. اگر به طور تصادفی یا ناخودآگاه زبانتان را گاز بگیرید و یا هنگام مسواک زدن با استفاده از مسواک به داخل دهان خود ضربه های غیر عمدی وارد کنید، به احتمال فراوان به زودی با آفت دهان مواجه خواهید شد.
آفت دهان همچنین پس از خوردن غذاهای حساسیت زا و برخی داروها در دهان فرد بروز می یابد و با ایجاد درد شدید وی را به دردسر می اندازد. گاهی اصلی ترین دلیل بروز آفت های دهانی تغییرات هورمونی به ویژه در چرخه قاعدگی می باشد.
اگر بدنتان با کمبود مواد مغذی نظیر ویتامین B12 یا آهن و اسید فولیک مواجه است، بدون شک شما هم از ظهور گاه و بی گاه آفت های دهانی به ستوه آمده اید. شاید هم به آن دسته از افرادی تعلق دارید که دندان مصنوعی استفاده می کنید. اگر چنین است،
لازم است بدانید که آسیب های ایجاد شده در اثر استفاده از دندان مصنوعی و یا سایش نوک دندان ها می تواند اصلی ترین علت پیدایش آفت در دهان شما باشد.
مشکلات مختلف گوارشی نظیر بیماری سلیاک و کرون، ویروس های مختلف همچون ویروس هرپس سیمپلکس که از آن با نام تبخال نیز یاد می شود، آبله مرغان و زونا، دوره ترک سیگار، در موارد بسیار نادری سرطان دهان و رادیو تراپی اطراف گردن دیگر علل بروز آفت دهان هستند.
علائم آفت دهان
بروز آفت دهان که زخمی بسیار دردناک در داخل دهان، روی زبان، قسمت پشتی سقف دهان و یا داخل گونه ها است، با علائم زیادی نظیر تب، تنبلی جسمی، تورم غدد لنفاوی، نشانه های استوماتیت آفتی عود کننده و… همراه است. لازم به ذکر است که افراد مبتلا به این مشکل دارای سطح مناسبی از سلامت عمومی هستند.
درمان آفت دهان
جالب و در عین حال لازم است بدانید که آفت های دهانی غالبا پس از گذشت دوره ای یک یا دو هفته ای به طور خود به خود بهبود یافته و بدون این که آثاری از خود بر جای بگذارند، ناپدید می شوند. اما در صورتی که وسعت زخم گسترش یافته و درد آن آزار دهنده شود، لازم است که فرد حتما به پزشک یا دندانپزشک مراجعه نماید.
آفت های دهانی عفونی برای درمان نیازمند استفاده از دارو هستند. این در حالی است که گاهی سوزاندن این آفت ها تنها راه رهایی از شر آن هاست. شستشو، استفاده از دهانشویه های ضد میکروبی، درمان با استفاده از لیزر، و… از جمله مهم ترین روش های متعدد موجود برای پایان دادن به کابوس آفت دهانی است.
در طب سنتی مصرف عرقیات گیاهی مانند عرق کاسنی را برای درمان آفت دهان توصیه می شود. در نظر داشته باشید افرادی که سرد مزاج هستند می توانند عرق کاسنی را با عرق شاتره مخلوط کنند.
