چکیده
وسواس فکری یکی از بیماری های رایج است که اکثر افراد بدون اینکه حتی خود متوجه شوند درگیر آن خواهند شد. برای مثال چک کردن درب منزل بعد از ترک کردن آن امری طبیعی است. اما اگر این چک کردن بیش از حد طبیعی باشد سبب استرس و نوعی وسواس فکری در فرد خواهد شد.
وسواس فکری یکی از بیماری های رایج است که اکثر افراد بدون اینکه حتی خود متوجه شوند درگیر آن خواهند شد. برای مثال چک کردن درب منزل بعد از ترک کردن آن امری طبیعی است. اما اگر این چک کردن بیش از حد طبیعی باشد سبب استرس و نوعی وسواس فکری در فرد خواهد شد. در اینجا قصد داریم شما را با این اختلال بیشتر آشنا کنیم.
وسواس فکری چیست؟
وسواس فکری یک نوع اختلال اضطرابی است که سبب ایجاد افکار غیرقابل کنترل و الگو های تکراری در فرد می شود. افکار فرد به گونه ای است که کنترلی بر روی آنها ندارد. در برخی موارد ممکن است خود فرد متوجه رفتارهای غیرعادی خویش نشود.
یکی از رایج ترین نشانه های وسواس فکری بر روی موارد امنیتی از قبیل قفل بودن مغازه، ماشین، منزل و غیره است. فرد همواره و در هر ثانیه اضطراب بسته بودن آنها را دارد. به طوری که فرد ممکن است چندین بار بسته بودن درب منزل، ماشین، مغازه و غیر راه چک کند.
انواع مختلف وسواس فکری
وسواس فکری در انواع مختلف می‌تواند در فرد بروز کند. یک نوع این اختلال وسواس آلودگی و میکروب است. افرادی که دچار این نوع وسواس می‌شوند چندین بار دست های خود را می شویند. حتی اگر فرد دیگری به وسایل شخصی آنها دست بزند آنها را می شویند و یا دور می‌اندازند.
شکاک بودن یک نوع دیگر وسواس است که در این نوع وسواس افراد به انجام دقیق و گام به گام کار ها حساسیت زیادی نشان می دهند. این افراد فکر می‌کنند که عدم انجام مرحله به مرحله کار ها سبب سرزنش آنها توسط کارفرما می شود.
یک نوعی دیگر وسواس فکری این است که افراد به دلیل ترس از انجام ندادن یکسری کارهای خطرناک مدام محیط و وسایل خود را بررسی می‌کنند. برای مثال بررسی کردن مداوم شیر گاز یک نوع وسواس وارسی کننده است.
در برخی موارد افراد به نظم، ترتیب های خاص، رنگ ها و غیره حساسیت بسیار زیادی نشان می دهند. معمولا افرادی که برنامه ریز می باشند بیشتر دچار این نوع وسواس خواهند شد. یک نوع دیگر وسواس این است که افراد وسایل هایی را که به آن نیاز ندارند دور نمی ریزند. به عبارت دیگر فرد وسایل غیرضروری را جمع می کند که مبادا قحطی شود. این نوع اختلال به اختلال احتکار معروف است.
معرفی دلایل ایجاد وسواس فکری
تاکنون دلیل مشخص و واضحی برای وسواس فکری بیان نشده است. اما برخی موارد ممکن است در ایجاد این نوع اختلال موثر باشند. یکی از دلایل ایجاد این اختلال سابقه خانوادگی است. بر اساس تحقیقات انجام شده وراثت جز عوامل مهم در بروز این اختلال به شمار می آید. بنابراین افرادی که در پدر، مادر و یا فامیل درجه یک آنها این اختلال وجود دارد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار خواهند گرفت.
در برخی موارد افرادی که سابقه خانوادگی دارند با قرار گرفتن در شرایط محیطی نامناسب و یا سبک تربیتی ناکارامد حتما دچار وسواس فکری خواهند شد. یکی دیگر از عوامل ایجاد این اختلال حوادث استرس زا در زندگی فرد است. به گفته برخی محققین سروتونین ناکافی در بدن سبب ایجاد وسواس فکری می شود.
معرفی علائم وسواس فکری
همانطور که در بالا اشاره کردیم در برخی مواقع برخی علائم طبیعی است. اما برخی علائم سبب ایجاد اختلال در زندگی روزمره فرد خواهند شد. برای مثال فرد در اثر این اختلال ممکن است مدت زمان طولانی به اتو کشیدن لباس خود اختصاص دهد.
به طور کلی علائم بروز این اختلال به دو دسته علائم روانی و علائم عملی تقسیم می شوند. در علائم روانی فرد ممکن است از آلودگی و میکروب ترس شدید داشته باشد. همچنین ترس نداشتن برخی موارد ضروری، توجه بیش از حد به نظم و ترتیب، خرافاتی بودن، تصورات شدید جنسی، ترس از دست دادن کنترل رفتاری و صدمه به خود و دیگران از دیگر علائم روانی این اختلال به شمار می آیند.
از علائم عملی وسواس فکری می توان به طولانی بودن زمان دوش گرفتن، شستن دست ها، شستن لباس، تماس مکرر با اعضای خانواده و یا دوستان برای مطلع شدن از حال آنها، تکرار کردن کلمات بی معنی، تکان دادن مکرر دست و پا، چک کردن بیش از حد درب ماشین، حساسیت بیش از حد به نظم و ترتیب محیط اطراف، جمع‌آوری بیش از حد وسایل اضافی و … اشاره کرد.
آیا وسواس فکری فقط در رابطه با تمیزی است؟
برخی افراد تصور دارند که این نوع اختلال فقط شامل تمیزی است. هر چند که بسیاری از مسائل وسواس به تمیز بودن مرتبط است. اما علاوه بر تمیزی انواع مختلف دیگری از این نوع اختلال وجود دارد. بهتر است بدانید که افراد مبتلا به OCD دچار نوع خاصی از وسواس فکری می باشند. از اینرو هر فردی که به مرتب بودن خانه و آپارتمانش بسیار اهمیت می دهد حتما مبتلا به OCD نخواهد بود.
پیامدها و مشکلات وسواس فکری
از مهم ترین پیامدهای این نوع اختلال می‌توان به تنهایی و انزوای شخص اشاره کرد. فرد مبتلا نه تنها به خود بلکه با رفتارهای آزاردهنده سبب اذیت و آزار دیگران هم می شود. به همین خاطر اطرافیان با مشاهده رفتارهای غیرعادی بیمار دچار ناراحتی و یا نفرت از فرد بیمار خواهند شد.
مشاوره و درمان وسواس فکری
افرادی که دچار این نوع اختلال هستند می توانند با استفاده از روان درمانی و رفتار درمانی این اختلال خود را درمان کنند. از آنجایی که این اختلال روانی آسیب زننده است. بهتر است جهت درمان به موقع آن اقدام کنید. زیرا خود فرد متوجه بی منطق بودن خواسته ها و افکار خود می شود.
در صورتیکه فرد به صورت حاد به این بیماری مبتلا باشد دکتر روانپزشک مجبور به تجویز داروهای آرامبخش و ضد استرس خواهد شد. در واقع مشاوره روانشناس با پیدا کردن علت بروز وسواس به صورت کارشناسی به درمان آن می پردازد. همچنین با مصرف عرقیات گیاهی آرامبخش مانند عرق سنبل الطیب و عرق بادرنجبویه به کاهش استرس و اضطراب کمک می کنند.
یکی از روش های درمان این اختلال به چالش کشیدن افکار وسواسی فرد مبتلا است. مشاور با تعریف جدید از مسائل می تواند افکار وسواسی را متزلزل کند. در اینصورت مشاور با ارائه راه حل های آسان به درمان بیماری می پردازد.
