کلمه”کنجد” لاتین sesamum و یونانی sēsamon است. دانه کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولات دانه روغنی شناخته شده که این تیره گونه های زیادی دارد و بیشتر آنها وحشی بوده است.
برگ های آن ساده و یا بیضی نوک تیز است و میوه آن کپسولی شکل و دانه ها بیضی شکل است و در اغلب نقاط ایران پرورش داده می شود. همچنین کنجد یک محصول مقاوم است که به مراقبت کشاورزی کمی نیاز دارد. این گیاه حتی در شرایط خشکسالی و گرمای زیاد، رطوبت باقیمانده در خاک که پس از، باران موسمی، بیش از حد رشد می کند.
گیاه کنجد که می تواند توسط کشاورزان در حاشیه بیابان ها، جایی که هیچ محصول دیگری نمی روید، رشد کند. کنجد را یک محصول بازمانده می نامند. در جاهايي كه ساير محصولات زراعي از بين مي روند رشد مي كند. کنجد یکی از بالاترین منابع روغن در بین دانه ها است. با عطر و طعم غنی و مغذی، یک ماده رایج در غذاهای سراسر جهان است. مانند سایر دانه ها و غذاها، در برخی افراد می تواند واکنش های آلرژیک ایجاد کند.
در مقدار 100 گرم (3.5 اونس)، دانه های کامل کنجد کامل 573 کالری تأمین می کنند، از 5٪ آب، 23٪ کربوهیدرات (از جمله 12٪ فیبر غذایی)، 50٪ چربی، 18٪ پروتئین تشکیل شده اند. دانه های کنجد کامل غنی است (20٪ یا بیشتر مقدار روزانه) از چندین ویتامین B و مواد معدنی رژیم غذای، به ویژه آهن، منیزیم، کلسیم، فسفر و روی برخوردار است.
محصول جانبی که پس از استخراج روغن از دانه کنجد باقی می ماند، که به آن کنجاله روغن کنجد نیز گفته می شود، غنی از پروتئین (35-50٪) است و به عنوان خوراک مرغ و دام مورد استفاده قرار می گیرد.
بیشتر بدانید: ارده و حلوا ارده سنتی یزد
فواید روغن کنجد
1- روغن کنجد و آرتروز
کنجد به علت دارا بودن ویژگی های غذایی آن را ملکه دانه های روغنی می نامند. روغن کنجد می تواند آرتروز را تسکین دهد. تحقیقات نشان می دهد ماساژ پیشانی با روغن کنجد، در مقایسه با درمان دارونما، کیفیت خواب و کیفیت زندگی را بهبود می بخشد. استفاده موضعی می تواند درد را تسکین دهد. برخی مطالعات نشان داده که ماساژ با روغن کنجد می تواند به کاهش درد دست و پا کمک کند.
2- روغن کنجد و مو
ترکیبات موجود در این روغن باعث درخشندگی و قدرت مو است. یک مطالعه هشت هفته ای نشان داد که مصرف مکمل های متشکل از کنجد و ویتامین E روزانه باعث تقویت قدرت و درخشندگی مو می شود. روغن کنجد طعم خوشمزه و مغذی به طیف گسترده ای از غذاها می بخشد. این یک ماده محبوب در غذاهای آسیایی و خاورمیانه است. بر اساس تحقیقیات انجام شده با وجود آنتی اکسیدان و خواص ضد التهابی، برای قلب، مفاصل، پوست و مو مفید باشد.
3- روغن کنجد تصفیه نشده
کنجد تصفیه نشده دارای رنگ کمی است، طعم آجیلی دارد و بهتر است هنگام طبخ با حرارت کم تا متوسط استفاده شود. روغن کنجد تصفیه شده که فرآوری بیشتری دارد، عطر و طعم خنثی دارد و برای سرخ شدن عمیق یا همزن بهترین است.
4- کنجد و موادغذایی
درترکیب و تهیه غذاهای ساده ای مانند سیب‌زمینی سرخ‌کرده، رشته فرنگی کنجدی ماریناد گوشت یا ماهی، سس و… می توان استفاده کرد.
5- کنجد و تاثیر آن بر معده
اگر کنجد را با نبات کوبیده، بخورید سوزش معده را از بین میبرد و باعث کاهش ترشح معده می‌شود. سرشار از فیبر است که جهت هضم غذا و بهبود عملکرد گوارش بسیار مفید است. دارای لسیتین بوده و خاصیتی شبیه به پروتئین گیاهی دارد.
6- کنجد و رفع خستگی
از آنجایی که دانه‌های کنجد سرشار از آهن و کلسیم است به همین دلیل برای رفع خستگی، کمبود آهن و کلسیم بسیار مفید است. به ویژه برای افرادی که شیر دوست ندارند یا به آن حساسیت دارند؛ منبع کلسیم خوبی است.
7- تاثیرکنجد بر افزایش اسپرم
دانه های کنجد باعث افزایش اسپرم شده و باعث تقویت پتانسیل باروری بر مردان است.
8- روغن کنجد و رفع یبوست
دانه های کنجد و روغن آن به علت فیبر فراوانی که دارد مصرف 50 تا 60 گرم آن یبوست را برطرف میکند.
9- کنجد و پوست
جهت جلوگیری از ترکخوردن پوست می توان از روغن کنجد استفاد نمود کافی است محل مورد نظر را با روغن کنجد ماساژ دهید.
محصولات کنجدی
از محصولات معروف کنجدی می توان روغن کنجد ، حلوارده ، ارده ، کنجد عسلی را نام برد.
1- حلوا ارده
حلوا ارده دارای طبیعتی گرم و کالری بالا و به علت شکر موجود در تهیه آن قند بالایی دارد جهت صبحانه غذایی بسیار مفید است و فشارخون را کاهش می دهد. افراد دیابتی باید با احتیاط مصرف نمایند.
2- ارده
از کوبیدن کنجد، ارده تهیه می شود که بسیار پر خاصیت بوده و همراه عسل، شیره خرما، شیره انگور و سه شیره بسته به ذائقه و طبع افراد صرف می شود.
3- کنجد عسلی
ترکیب عسل و کنجد که برای صبحانه بسیار مفید و پر انرژی است. همچنین می توان آن را به عنوان یکی تنقلات سالم و پر فایده استفاده کرد. از آنجایی که کنجد عسلی نقش موثری در تقویت حافظه و هوشیاری دارد؛ به دانش آموزان توصیه می شود آن را در زنگ تفریح میل کنند.
