آشنایی با انواع دیابت
دیابت بر حسب علت ایجادش به ۲ نوع متمایز تقسیم می شود. برای درمان بیماران دیابتی ابتدا باید انواع دیابت، علت و علایم آنها را بشناسیم.
دیابت نوع یک (وابسته به انسولین)
عمدتا در دوران کودکی بروز می کند و علتش ناتوانی بدن در تولید انسولین است. در این نوع دیابت سیستم ایمنی بدن بیمار به سلول های بتا پانکراس خودش حمله و آنها را تخریب می کند. علائم دیابت نوع 1 به صورت زیر است:
- خستگی
- پرادراری
- پرنوشی
- گرسنگی ناگهانی
- کاهش وزن
- تشنگی مفرط
- تاری دید
دیابت نوع دو (غیروابسته به انسولین)
عمدتا در بزرگسالی بروز می کند و علتش کاهش اثر انسولین است؛ یعنی با انسولین کار خود را به درستی انجام نمی دهد وسلول‌ها به انسولین مقاوم می شوند، یا مقدار ترشح انسولین کاهش پیدا می کند. در بیشتر موارد، ترکیبی از علل فوق باعث به وجود آمدن دیابت نوع دو می شود. (عرقیات گیاهی در درمان بیماران دیابتی)
این نوع دیابت اغلب در افراد زیر اتفاق می افتد.
- بیش از 40 سال سن دارند.
- سابقه فامیلی دیابت دارند.
- چاق می باشند
- عادات غذایی مناسبی ندارند.
- تحرک ندارند.
علایم دیابت نوع 2
دیابت حاملگی
نوع دیگر دیابت حاملگی نیز از نظر طرز شکل‌گیری شبیه دیابت نوع دو است. ولی علایمش معمولا شدت کمتری دارد. دیابت، از هر نوعی که باشد و به هر علتی که ایجاد شده باشد، می تواند اعضای حساس و مهمی مانند قلب، چشم ها، کلیه ها و پاها را دچار عوارض جدی کند.
هیپوگلیسمی و هایپرگلیسمی
هیپوگلیسمی و هایپرگلیسمی دیابتی نیز از دیگر عوارض مهم دیابت هستند که در اولی، پایین آمدن شدید و ناگهانی قند خون و در دومی، بالا رفتن شدید و ناگهانی آن باعث به اغما رفتن فرد می شود. با این همه، اگر شما بتوانید قند خونتان را در محدوده طبیعی نگه دارید، بیماری تان کنترل می شود و از این عوارض در امان می مانید.
در این مقاله به موارد و نکاتی که یک فرد دیابتی و همراهان آن‌هاباید بدانند اشاره خواهیم کرد.
اصلاح سبک زندگی
درمان های طبی (انسولین با دارودرمانی) اگرچه ضرورت دارند و بر حسب صلاحدید پزشک برای هر بیمار به طور جداگانه تجویز می شوند، اما شما را از رعایت رژیم غذایی، ورزش و اصلاح سبک زندگی بی نیاز نمی کنند:
- در اولین نکته در درمان بیماران دیابتی، تغییر شیوه زندگی است که ممکن است اوایلش سخت باشد اما بعد از مدتی میسر و دلپذیر تبدیل می شود.
- رژیم غذایی مناسب، نکته مهمی در کنترل قند خون است. اینکه چه می خورید وهر چقدر که می خورید، کاملا بر سطح قند خونتان تأثیر می گذارد. پس رژیم غذایی تان را به دقت کنترل کنید. (عرقیات گیاهی در درمان بیماران دیابتی)
- ورزش را فراموش نکنید. روزی نیم ساعت پیاده‌روی منظم می تواند بسیاری از عوارض دیابت را به تاخیر اندازد.
- وزن کم کنید. بیشتر بیماران دیابتی نوع دو، اضافه وزن دارند. چربی می تواند حتی در مواقعی که شما هیچ چیزی نمی خورید، تبدیل به قند شود و قند خونتان را بالا ببرد. چربی هایتان را با ورزش و رژیم غذایی بسوزانید.
- و به تغذیه تان نظم و ترتیب بدهید. سعی کنید هر روز به اندازهای مشخص و در زمان هایی معین غذا بخورید. به این ترتیب، بدنتان عادت می کند. قندتان را به کمک درمان های طبی کنترل کند.
- داروهایتان را بشناسید، نحوه مصرفشان را یاد بگیرید و به اطرافیانتان هم یاد بدهید تا در مواقع لزوم به شما کمک کنند. قرص های دیابت را قبل از غذا بخورید. انسولین رگولار و NPH را ۳۰ دقیقه قبل از غذا خوردن تزریق کنید و انسولین سریع الاثر را دقیقا قبل از غذا.
داروهایتان را منظم و در زمانهای توصیه شده مصرف کنید تا بدن تان بتواند خودش را با این نظم نوین سازگار کند. - پیگیر بیماری‌تان باشید و به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید. قندخونتان را مرتب کنترل کنید. آزمایش هموگلوبین Hb A1C نوعی آزمایش خون است که به شما یک گزارش کاری از کنترل قند خون طی سه ماه اخیر ارائه می دهد. گلوکومترها هم وسایلی هستند که در هر لحظه می توانند میزان قندخونتان را تعیین کنند.
- عوارض بیماری تان را بشناسید؛ عوارض کلیوی، قلبی، پای دیابتی، کتواسیدوز دیابتی (هایپرگلیسمی) و حمله هیپوگلیسمی (افت قند خون). دانستن علایم این عوارض به شما کمک می کند بیماری تان را آگاهانه تر کنترل کنید.
- هیچ وقت گرسنه نمانید. گرسنگی شدید، پرخوری به دنبال دارد و در پرخوری کنترل قند خون معنا ندارد.
- به دقت مراقب پاهای خود باشید. پای خود را شستشو داده و لابه لای انگشتان خود را نیز بشویید تا زخمی در آنها ایجاد نشود.
رژیم غذایی دیابتی
هیچ رژیم غذایی خاصی به نام رژیم دیابتی وجود ندارد. اگر از رژیم دیابتی حرف می زنیم، منظورمان کنترل تغذیه روزانه است. کنترل زمان، مقدار و نوع ماده ای که به عنوان غذا مصرف می کنید. در واقع رژیم غذایی توصیه شده به بیماران دیابتی سالم ترین رژیم غذایی است. یک فرد دیابتی می تواند همه چیز بخورد، به شرط آنکه بتواند یک برنامه غذایی سالم را رعایت و قند خونش را کنترل کند؛ پس یادتان باشد که:
- هیچ رژیم ثابتی که برای همه دیابتی‌ها مفید باشد، وجود ندارد. هر فرد، رژیم خاص خودش را دارد. بنابراین بهتر است به متخصص تغذیه مراجعه کنید تا رژیم خاص خودتان را دریافت کنید.
- از حجم غذایی که در هر وعده می خورید، بکاهید اما تعداد وعده هایتان را بیشترکنید. ۵ وعده مختصر در طول روز، خیلی بهتر از ۳ وعده حجیم روزانه است.
- رژیم غذایی متنوعی داشته باشید تا هم مواد غذایی لازم به بدنتان برسد، هم حوصله تان از غذایی که می خورید سر نرود که ناگهان قید رژیم غذایی تان را بزنید.
- بعد از خوردن هر نوع غذا قند خونتان را اندازه بگیرید تا متوجه شوید این غذا چقدر قند خون شما را بالا می برد. اگر این مقدار خیلی زیاد بود، آن غذا را از برنامه غذایی تان حذف کنید.
بیشتر بدانید: تنظیم و کنترل قندخون با سبوس برنج قهوه ای
- حداقل نیمی از غلات مصرفی خود را از غلات سبوس دار، حبوبات و برنج قهوه ای انتخاب کنید.
- موادی که روی آنها عبارت «بدون قند» درج شده، الزاما بی خطر نیستند. هرگز در مصرف این مواد غذایی افراط نکنید. حواستان به غذاهای بدون چربی هم باشد. بیشتر بسته های غذایی که رویشان عبارت «بدون چربی» درج شده، کربوهیدرات زیادی دارد. هنگام خرید سعی کنید برچسب محتویات مواد غذایی را بخوانید.
- کربوهیدرات مورد نیاز بدن خود را با مصرف دانه‌ها و غلات، سویا، میوه‌ها و
سبزیجات به دست آورید و پروتئین مورد نیازتان را از گوشت سفید (مرغ و ماهی) بگیرید. شیر بخورید، لبنیات هم پروتئین خوبی دارد. - سهم چربی و نمک را در برنامه غذایی‌تان به حداقل برسانید و بیشتر فیبر بخورید.که هم سالم است، هم به هضم و جذب غذا کمک میکند. مواد غذایی حاوی فیبر، حجم دارند و باعث می شوند با کالری و قند کمتری، حجم بیشتری از معده تان پر شود و زودتر احساس سیری کنید.
- سوسیس و کالباس، پنیر پیتزا، شکلات و پنیرپرورده چیزهایی هستند که باید مصرفشان را در رژیم غذایی خود ممنوع کنید.
- سرخ کردنی‌ها، دم کردنی ها و خورش ها را هم در رژیم غذایی تان محدود کنید. کباب پز و بخارپز را از انباری بیرون بیاورید. سعی کنید مواد غذایی تان را با این دو روش تهیه و مصرف کنید.
- یک میان وعده سالم برای خود داشته باشید. مانند میوه های تازه، تعداد انگشت شمار آجیل بدون نمک وغلات کامل.
بهترین و اولین فردی که می تواند به شخص دیابتی کمک کند خود اوست. در این مقاله نکاتی مربوط به تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی یک فرد دیابتی گفته شد. تا با رعایت نکات گفته شده و مصرف منظم داروهای تجویزی خود، دیابتش را مدیریت کند.
همانطورکه می‌دانید ورزش یک ازموثرترین موضوعاتی است که می تواند در کنترل و بهبود دیابت کمک کند. اما برای انجام حتی ورزش نیز باید اصولی را رعایت کرد که در مقاله بعدی به آن خواهیم پرداخت. ما با همراه باشید.
