سندرم شوگرن

آیا بیماری شوگرن خطرناک است؟

سندرم شوگرن یک نوع بیماری خود ایمنی است. در بیماری های خود ایمنی سیستم ایمنی به سلول های خودی حمله می کند. در سندروم شوگرن سیستم ایمنی به غدد اشک و بزاق بدن حمله می کند. فرد مبتلا به این بیماری دچار خشکی دهان و خشکی چشم خواهد شد.

در برخی موارد خشکی در سایر قسمت های بدن از قبیل پوست، بینی و گلو مشاهده می شود. این بیماری برای قسمت های مختلف دیگر بدن از قبیل کلیه، سیستم گوارشی، مفاصل، ریه، سیستم عصبی و رگ های خونی تاثیر می گذارد.
عدم درمان سندرم شوگرن معمولا با سایر بیماری های خودایمنی از قبیل لوپوس و روماتوئید آرتریت همراه است. در این بیماری ابتدا غشاهای مخاطی و غدد ترشحی تحت تاثیر قرار می گیرند. در نهایت میزان اشک و بزاق فرد مبتلا کاهش پیدا می کند و موجب خشکی چشم و دهان می شود. معمولا این بیماری در افراد بالای 40 سال اتفاق می افتد. میزان ابتلا به این بیماری در زنان بیشتر از مردان است.

علائم سندروم شوگرن

سندروم شوگرن با علائم مختلفی همراه است. اما دو علامت (خشکی چشم، خشکی دهان) جزء علایم اصلی بیماری سندروم شوگرن است. فرد مبتلا در اثر خشکی چشم احساس خارش، سوزش و یا وجود ماسه در چشم را دارد.

فرد مبتلا ممکن است علائم دیگری از قبیل خستگی و سنگینی چشم، تورم پلک ها، نور هراسی و تاری دید را تجربه کند. این بیماری در اثر عوامل مختلفی از قبیل سیگار کشیدن، شرایط آب و هوایی نامناسب و مسافرت هوایی تشدید پیدا می کند.

فرد مبتلا در اثر خشکی دهان موقع بلع و یا صحبت کردن دچار مشکل می شود. از دیگر علائم سندروم شوگرن می توان به درد و سفتی مفاصل، خشکی واژن، سرفه خشک، متورم شدن غدد بزاق، خشکی پوست، خستگی، خشن شدن صدا، عفونت قارچی در دهان و پوسیدگی دندان ها اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: درمان سرفه با عرق شیرین بیان

در مواردی که سیستم ایمنی به سایر قسمت های مختلف بدن حمله می کند علائم دیگری از قبیل هذیان و گیجی، درد ماهیچه، خستگی عمومی، بیماری ریه، بی حسی بازوها، التهاب و سفتی مفاصل، درد و بی حسی در دست ها و التهاب عروق خونی مشاهده می شود.

علت سندرم شوگرن چیست؟

شوگرن به دلیل اینکه بیماری خود ایمنی محسوب می شود، و سیستم ایمنی در اثر حمله به سلول ها و بافت های بدن به آن ها آسیب می زند. هنوز علت قطعی و مشخصی برای این بیماری کشف نشده است. اما براساس مطالعات انجام شده برخی ژن ها بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.

همچنین برای به وجود آمدن این بیماری باید یک عامل برانگیزاننده مانند عفونت باکتری و یا ویروس وجود داشته باشد. می توان گفت علت اصلی این بیماری ژنتیکی و محیطی است. اما عفونت ویروسی و یا باکتری هم در ایجاد این بیماری نقش دارند.

استروژن نقش بسیار مهمی در بیماری سندروم شوگرن دارد. به همین علت زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند. عوامل محیطی در تغییر سیستم ایمنی بدن موثر هستند. مشکلات تغییر سیستم ایمنی در اثر عوامل محیطی سبب عفونت با ویروس هپاتیت C یا ویروس اپشتاین بار می شود.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به بیماری سندروم شوگرن هستند؟

افرادی که بیشتر از 40 سال سن دارند. همچنین زنان بیشتر در معرض خطر ابتلا به شوگرن قرار دارند. درصد ابتلا به بیماری سندروم شوگرن در افرادی که بیماری روماتیسمی از قبیل آرتریت روماتوئید یا لوپوس دارند بسیار زیاد است.

عوارض سندرم شوگرن

در صورتی که نسبت به درمان این بیماری اقدام نکنید. چشم ها و دهان شما درگیر خواهد شد. از دیگر عوارض این بیماری پوسیدگی دندان ها است. بزاق دهان از دندان ها در مقابل باکتری های مضر محافظت می کند. در صورت خشکی دهان دندان ها بیشتر در معرض پوسیدگی قرار خواهند گرفت.

افراد مبتلا به شوگرن بیشتر دچار برفک های دهانی و عفونت های قارچی دهان می شوند. خشکی چشم سبب تاری دید، حساسیت نور و آسیب قرنیه می شود. از دیگر عوارض شوگرن می توان به التهاب ریه، کلیه و کبد اشاره کرد. در برخی از افراد مبتلا می توان سرطان غدد لنفاوی را مشاهده کرد. یکی دیگر از عوارض این بیماری بی حسی، سوزن سوزن شدن دست ها و پاها است.

بیشتر بخوانید: رفع بیماری های کبد با عرق خارمریم

تشخیص بیماری سندرم شوگرن

علائم سندروم شوگرن در افراد مختلف متفاوت است. از طرفی بیماری های دیگر و یا عوارض جانبی داروها ممکن است علائمی مشابه این بیماری را نشان دهند. بنابراین پزشک معالج برای تشخیص قطعی بیماری مجبور است ازمایشات تشخیصی شوگرن مختلف را تجویز کند.

در مواردی پزشک برای اندازه گیری سطوح مختلف سلول های خونی، وجود التهاب، وجود آنتی بادی های رایج این بیماری، علائم مشکلات کلیه و کبد آزمایش خون را تجویز می کند. یکی دیگر از راه های تشخیص شوگرن آزمایشات چشم است.

پزشک معالج خشکی چشم را با تست اشک Schirmer  اندازه گیری می کند. برای این منظور از قطعه کوچک کاغذ فیلتر در زیر پلک پایین استفاده می شود. در برخی موارد پزشک معالج سطح چشم را با دستگاه لامپ شکاف (slit lamp) اندازه گیری می کند.

در برخی مواقع پزشک معالج جهت تشخیص سندروم شوگرن از روش های تصویربرداری خاص جهت بررسی عملکرد غدد بزاقی استفاده می کند. یکی از روش های تصویر برداری سیالوگرام است. در سیالوگرام با کمک اشعه ایکس ماده رنگی تزریق شده به غدد بزاقی جلوی گوش بررسی می شود.

یک روش دیگر تشخیص بیماری سندروم شوگرن سینتی گرافی بزاق است. این آزمایش پزشکی هسته ای برای اندازه گیری ترشح غدد بزاقی کاربرد دارد. از دیگر روش های تشخیص شوگرن می توان به بیوپسی، میزان جریان بزاق، آزمایش ادرار، بیوپسی پوست با لکه های فیبر عصبی اشاره کرد.

درمان سندرم شوگرن

درمان سندروم شوگرن به قسمت های مختلف آسیب دیده بدن بستگی دارد. بنابراین میزان آسیب وارد شده به بافت های بدن در افراد مختلف متفاوت است. افرادی که دچار خشکی چشم و یا خشکی دهان می شوند با استفاده از قطره چشم و نوشیدن آب می توانند علائم خود را بهبود بخشند.

در عین حال برخی از افراد مبتلا برای درمان به داروهای تجویزی و یا روش های جراحی نیاز پیدا خواهند کرد. از داروهای مورد استفاده جهت کنترل بیماری شوگرن می توان به داروهای پیلوکاریین، سویملین، هیدروکلروکویین، متوترکسات و قطره چشمی سیکلوسیورین اشاره کرد. البته حتما باید با تجویز پزشک مصرف شود.