آموزش بیمار محور چیست؟
انسانها در طول زندگی خود ممکن است با مشکلات و بیماری‌های متفاوتی روبه‌رو شوند. بعضی از این بیماری‌ها به راحتی درمان می‌شوند. اما برخی دیگر تا انتهای زندگی اثرات مخربی را برای شما به بار می‌آورند. کادر درمان و داروها نقش اساسی در بهبود و درمان شما دارند؛ اما چیزی که از اهمیت ویژهای برخوردار است، امر آموزش است.
آموزش بیمار محور به عنوان یک شتاب‌دهنده در درمان بیماری‌ها عمل می‌کند. این گونه آموزش‌ها هم در زمینه‌ی بیماری‌های جسمی و هم روحی می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. بسیاری از این آموزه‌ها می‌تواند از رفتارها و اقدامات اشتباه جلوگیری نماید و در این حالت تاثیر دو چندان داشته باشد.
این موضوع از جهات دیگری نیز قابل بررسی است. به عنوان مثال بسیاری از بیماری‌ها اگر در فازهای اولیه به بیمار رسیدگی شود، ممکن است جلوی پیشرفت بیماری گرفته شود. به این ترتیب فرد دردهای کمتری را تجربه می‌کند و روند درمان آسانتر می‌شود. باید بدانید که هیچ چیز مهمتر از مراقبتهای فردی نیست و باید توجه ویژهای به آن داشته باشید.
به طور کلی آموزش صحیح نقش مهمی در سلامت رفتاری فردی و اجتماعی دارد. در بیماری‌های مسری آموزش صحیح علاوه بر درمان سریع‌تر فرد می‌تواند، از ابتلای سایر افراد جامعه به آن بیماری نیز جلوگیری نماید.
آموزش خانواده محور چیست؟
خانوادهی بیمار نقش بسیار مهمی در روند بهبود و درمان فرد دارند. در بعضی از بیماری‌ها فرد در هوشیاری کامل قرار ندارد و نیاز است تا خانوادهی وی مراقبتهای کافی را داشته باشند. هیچ چیز مهمتر از آگاهی و آموزش درست نیست. از همین روی نیاز است تا خانوادهی شخص بیمار شناخت کافی از بیماری فرد داشته و بر روند درمان اشراف داشته باشند. هم‌چنین بسیار اهمیت دارد تا به بایدها و نبایدهای این بیماری آگاه باشند تا از احتمال خطا و اشتباه کاسته شود.
در بسیاری از بیماری‌ها که واگیردار هستند، نیاز است تا خانوادهی شخص بیمار با آموزش‌های کافی با نحوه‌ی عملکرد صحیح آشنایی داشته باشند. به این شکل از ابتلای سایر اعضای خانواده جلوگیری می‌شود. آموزش اعضای خانواده امری بسیار مهم است و فرقی نمی‌کند بیماری تا چه میزان جدی و وخیم باشد. افراد خانوادهی فرد بیمار باید با شرایط مختلف آشنا باشند تا بتوانند از دوره‌ی بیماری گذر کنند.
این آموزش‌ها تنها مربوط به بیماری‌های جسمانی نمی‌شوند؛ بلکه بیماری‌های روحی روانی از اهمیت بیشتری برخوردارند. در بیماری‌های جسمانی خود فرد بیمار نیز آموزش دیده است و عملکرد صحیحی دارد. اما در بیماری‌های روحی روانی، خصوصا بیماری‌های حاد روحی، شخص بیمار آگاهی و هوشیاری لازم را در ارتباط با بیماری خود ندارد. در این شرایط نیاز است تا اعضای خانوادهی وی با آموزش‌های صحیح رفتارهای درستی داشته باشند تا بیماری فرد شدت پیدا نکند.
بسیاری از بیماران رژیم غذایی خاصی دارند یا باید حرکات فیزیکی مخصوص به خود را انجام دهند. در این شرایط خانوادهی فرد باید از آن آگاه باشند و شرایط آن در خانه برای بیمار فراهم باشد. از طرفی در برخی از بیماری‌ها، فرد بیمار دچار حمله می‌شود. در این شرایط آموزش بیشتر از قبل اهمیت دارد. ممکن است هر واکنش اشتباهی ضربات جبران‌ناپذیری را به بیمار وارد نماید. پس باید خانوادهی فرد بیمار آموزش‌های لازم را دیده باشند تا بتوانند بهترین عملکرد را از خود نشان دهند.
پیشگیری از بیماری‌ها با آموزش صحیح
سبک زندگی افراد می‌تواند بر ابتلای آنها به بیماری‌های مختلف بسیار موثر باشد. تغذیه و برنامهی غذای را میتوان مهم‌ترین عامل در حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماری‌ها به شمار آورد. شما با مقایسه‌ی افراد مختلف با سبک غذایی مختلف میتوانید به خوبی این تفاوت‌ها را احساس نمایید و به اهمیت تغذیه‌ی صحیح پی ببرید. آموزش‌های کارآمد در ارتباط با تغذیه‌ی مناسب می‌تواند در سبک زندگی سالم افراد بسیار موثر باشد.
امروزه در ارتباط با سبک زندگی افراد متاسفانه شیوه‌های نادرستی را میبینیم. بسیاری از این شیوه‌های زندگی خصوصا در امر تغذیه به علت نبود آموزش صحیح اتفاق می‌افتد.
بسیاری از افراد به اشتباه می‌پندارند شیوه‌ی تغذیه‌ی آنها مناسب است در حالی که در دراز مدت ممکن است اثرات زیانباری برای آنها داشته باشد. برای مثال استفاده افراد از نوشیدنی های انرژی‌زا برای تقویت بدن در حالی که این نوشابه ها در نگاه اول برای ورزشکاران است. جالب است بدانید ورزشکاران حرفه ای از نوشیدنی ایزوتونیک استفاده می کنند.
در صورت آموزش‌های درست در ارتباط با سبک غذایی صحیح، میتوان از بروز بیماری‌های مختلفی خصوصا بیماری‌های گوارشی جلوگیری نمود. به عنوان مثال سندروم روده‌ی تحریک‌پذیر یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که متاسفانه به علت برنامهی غذایی نادرست و خصوصا استفاده‌ی بیش از حد از فست‌فودها گریبان‌گیر افراد می‌شود و به مرور زمان عوارض بیماری تشدید می‌یابد.
یکی دیگر از مسائل مهم که در سبک زندگی بهتر خصوصا پیشگیری از بیماری‌ها اثر می‌گذارد، ورزش منظم و تحرک است. در زندگی امروزه که به سمت کم تحرکی پیش می‌رود، نیاز است تا برای فعالیت‌های ورزشی خود برنامهی منظمی داشته باشید. کم تحرکی می‌تواند مسبب بسیاری از بیماری‌ها باشد. این بیماری‌ها ممکن است در ابتدا محدود به مشکلات و آسیب‌های جزیی باشند که به مرور تشدید می‌یابند.
آموزش ورزش‌های صحیح و حرکاتی مثل یوگا در پیشگیری از بیماری‌های مختلفی می‌تواند موثر واقع شود. بیماری‌های زیادی مثل آرتروز، روماتیسم و… سلامت جسمی انسانها را تهدید می‌کند. انجام حرکات صحیح ورزشی می‌تواند از ابتلا به این گونه امراض جلوگیری نماید. البته باید توجه داشته باشید که انجام نادرست این حرکات می‌تواند بسیار مخرب باشد و آسیب‌های جبران ناپذیری را به بدن شما وارد نماید. این جا است که آموزش صحیح اهمیت ویژهای پیدا می‌کند.
آموزش فرد محور و خانواده محور می‌تواند در ابتدا در مقیاس کوچک شروع شود و بعد در سطح جامعه گسترش یابد. به عنوان مثال اگر بیماری زمینه‌ای و ارثی در خانواده‌ای وجود دارد، باید با آموزش‌های صحیح به آن خانواده جلوی ابتلای سایر اعضا گرفته شود. بیماری‌هایی مثل آلزایمر که وراثت تاثیر بسزایی روی آن دارد، توسط محیط و آموزش‌های صحیح می‌تواند سن بروز آن به تعویق بیفتد یا روند درمان آن موثرتر و آسانتر شود.
هم‌چنین میتوان در بیماری‌های مانند دیابت نوع 2 از ابتلای اعضای دیگر خانواده به این بیماری جلوگیری نمود و یا با آگاهی بیشتر، مانند تغییر سبک زندگی خانواده فرد دیابتی از آسیب‌های این بیماری کاست. استفاده از عرقیات گیاهی در رژیم غذایی یا بشقاب دیابتی فرد بیمار مانند عرق دارچین، عرق بوقناق و عرق بابونه برای کنترل و بهبود وضعیت قند خون و مهمتر از آن جذب بهتر داروها، عامل بسیار مهم برای پیشگیری از عوارض دیابت است.
آموزش‌ها باید به چه نحوی باشند؟
بسیار مهم است که آموزش‌های پیرامون سبک زندگی صحیح از کودکی صورت گیرند. این کار چندین مزیت دارد. اول این که کودکان از سنین کم سبک درست زندگی را می‌آموزند. این عادت‌های درست از کودکی در آنها باقی می‌ماند و در بزرگسالی بدن سالم‌تری خواهند داشت. مزیت دوم این است که کودکان از سنین پایین می‌آموزند چگونه باید با شرایط بیماری و بیمار مواجه شوند. این اتفاق باعث می‌شود هنگام رویارویی به فرد بیمار و بیماری شرایط روحی بدی بر آنها چیره نشود و بتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند.
در بزرگسالی نیز با استفاده از وسایل ارتباط جمعی خصوصا فضای مجازی میتوان تاثیر بسزایی در فرآیند آموزش گذاشت. ممکن است در بزرگسالان این فرآیند کمی دشوار باشد. چرا که در ابتدا باید عادت‌های بد گذشته حذف شود، سپس عادت‌های مناسب جایگزین آنها شود. هم‌چنین این روند ممکن است اندکی زمان‌بر باشد.
هنگامی رویارویی با بیماری بهتر است این آموزش‌ها از سمت کادر درمان و پزشک فرد بیمار صورت گیرد. به این ترتیب علاوه بر واکنش‌های صحیح توصیه‌های پزشکی نیز منتقل می‌شود. در نهایت همه‌ی این آموزش‌ها و اقدامات مناسب باعث می‌شود تا روند درمان فرد تسریع یابد یا در شرایط بهتر میتوان از بروز بیماری‌های مختلفی جلوگیری نمود.
تاثیرات آموزش بیمار محور و خانواده محور
آموزش مهم‌ترین قسمت موفقیت در مدیریت صحیح است. این مسئله کمک می‌کند تا از رفتارهای هیجانی جلوگیری شود و با واکنش‌های مناسب عملکرد مورد انتظار را از خودتان نشان دهید. فرد بیمار باید بتواند با آموزش‌های مناسب و اطلاعات کاملی که از روند بیماری خودش دارد، مسبب بهبود شرایط خودش شود. در صورت شدت گرفتن بیماری روحیه‌ی خود را از دست ندهد و از واکنش‌های شتاب‌زده پرهیز کند.
علاوه بر شخص بیمار خانوادهی او نیز اهمیت دارند. به همین علت در کنار آموزش بیمار محور به آموزش خانواده محور نیز توجه ویژهای شده است. طبیعتا فرد بیمار بیشترین زمان را با اعضای خانوادهی خود در ارتباط است و نیاز است تا آنها شیوه‌ی درست برخورد با فرد بیمار را آموزش ببینند.
در نهایت بیشترین چیزی که در درمان بیماری‌ها اهمیت دارد پیشگیری است. روند پیشگیری می‌تواند با آموزش‌های صحیح به خوبی انجام گیرد که در این حالت علاوه بر حفظ سلامت جسمی و روحی، میتوانید از هزینه‌های گزاف درمان نیز جلوگیری نمایید.
